Z życia klas IV-VIII

 

     Mauzoleum Walki i Męczeństwa przy alei Szucha 25 jest miejscem o smutnej historii. To tam torturowano fizycznie i psychicznie wielu Polaków. Najpierw obejrzeliśmy krótki film o życiu ludzi w okupowanej Warszawie. Następnie zobaczyliśmy, w jakich warunkach więźniowie oczekiwali na przesłuchania. Siedzieli w pomieszczeniach zwanych „tramwajami”, tyłem do strażników. Nazwy cel wzięły się od ustawienia w nich jedno lub dwuosobowych krzeseł w sposób przypominający siedzenia w tramwaju. Na ścianach widnieją wydrapane inicjały i napisy, m.in. ten: „Łatwo jest mówić o Polsce, trudniej dla niej pracować, jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć”. Zobaczyliśmy narzędzia, którymi bito i torturowano więźniów. Widzieliśmy pojedyncze, ponure cele przeznaczone dla tych, którzy dla oprawców byli szczególnie ważni ze względu na informacje, jakie posiadali (np. nazwiska działających w konspiracji, adresy, miejsca gromadzenia broni, planowane akcje itp.)  Dowiedzieliśmy się o niezwykle brutalnych metodach stosowanych przez funkcjonariuszy gestapo wobec przesłuchiwanych. Katowano tu m. in.  Jana Bytnara „Rudego”. Wprawdzie przeżył „badania” (tak nazywano przesłuchania), ale zmarł w cztery dni po akcji pod Arsenałem, której celem było odbicie go.

     Na trasie wycieczki zaplanowano też pomnik Mikołaja Kopernika. Jak wiemy z książki Kamińskiego, z okazji urodzin wielkiego astronoma, Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” dokonał niezwykle brawurowego czynu. Odkręcił i ukrył metalową, niemiecką tablicę, zasłaniającą polski napis: „Mikołajowi Kopernikowi – Rodacy”.

     Następnie doszliśmy do najstarszej galerii sztuki w Polsce - Zachęty. To z frontu tego budynku Rudy zdjął za jednym podejściem aż trzy olbrzymie, dziesięciometrowe flagi niemieckie. Spod Zachęty dotarliśmy do Grobu Nieznanego Żołnierza upamiętniającego bezimiennych żołnierzy, poległych we wszystkich wojnach i bitwach, by ruszyć trasą więźniarki (samochód do transportu więźniów, m.in. Rudego) pod Arsenał. Przed budynkiem postawiono pomnik: głaz z tabliczką informacyjną oraz kotwicą – symbolem Polski Walczącej poświęcony akcji pod Arsenałem, którą przeprowadziły Grupy Szturmowe Szarych Szeregów. Odbito wówczas „Rudego” i dwudziestu pięciu innych więźniów przewożonych z al. Szucha na Pawiak. Po szczegółowym przedstawieniu przebiegu akcji przez panią przewodnik, udaliśmy się autokarem do Muzeum Więziennego na Pawiaku. Było to największe niemieckie więzienie polityczne na terenie okupowanej Polski. Więźniów, m.in. z alei Szucha, przetrzymywano w trudnych warunkach oraz często bito i głodzono. Ze względu na zbyt długi czas oczekiwania na wejście do muzeum wysłuchaliśmy relacji o tym miejscu na zewnątrz.

     Ostatnim z zaplanowanych punktów wycieczki był Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Pełni zadumy przemierzyliśmy Aleję Zasłużonych, przy której spoczywają bohaterowie „Kamieni na szaniec” oraz wielu innych młodych ludzi, którzy w tych niesamowicie trudnych czasach (II wojna światowa) potrafili żyć pełnią życia, a ich czyny rozeszły się echem nie tylko w okupowanej Warszawie, ale po całym kraju i dla których najwyższymi wartościami były: Braterstwo i Służba

     Mimo niezbyt sprzyjającej aury wyjazd do Warszawy pozostawi w nas niezapomniane wrażenia i przeżycia. Każdy młody człowiek powinien poznać przeszłość swojego kraju „z bliska” i dowiedzieć się, jak wiele ludzie mieli w sobie sił i determinacji, aby wytrzymać udrękę, ból i cierpienie w imię służby ojczyźnie.